FATF چگونه بوجود آمد و هدفش چیست؟

 این گروه پس از بحران اقتصادی دراواسط  دهه هفتاد که در پی بحران نفتی، در آن سال ها موجب نگرانی کشورهای فوق الذکررا فراهم کرد به پیشنهاد رئیس جمهور وقت فرانسه "والری ژیسکار دستن " و صدر  اعظم وقت آلمان " هلموت اشمیت"  که راه حل بیرون رفت از این بحران را یک راه کار بین المللی می دیدند ، ارائه و پیگیری شد تا تهایتاً منجر به  تشکیل این گروه گردید.

سابقه اولین جلسه به سال 1975 در فرانسه که در یک نشست غیر رسمی درقصر رامبولیه و متشکل از سران کشورهای مذکور در کنار شومینه بود بر می گردد.  

در این نشست های شبانه سران پی برند که تبادل اطلاعات بین اعضاء این گروه از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است در سال بعد کشور کانادا هم به این گروه پیوست و بدین صورت گروه G7 که یک گروه کاملاً غیر دولتی بود، تشکیل و این همایش هرساله به میزبانی یکی از کشورهای عضو  برگزار شد.

از آنجاکه این گروه فاقد سازمان مدیریتی است و قطعنامه های آنان از پشتیبانی نهاد های بین اللملی برخوردار نیست، کشور میزبان، مسئولیت ریاست سالانه اجلاس را به عهده می گیرد.

 در سال 1998 کشور روسیه هم به این گروه ملحق شد و بدین ترتیب گروه G8 بوجود آمد اما در سال 2014 با الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه  و اتهامات وارده  به این کشور، از عضویت اجلاس معلق و سران،  نشست های سالانه خود را تحت عنوان گروه G7  ادامه دادند.

FATF چیست ؟

 در سال 1989 یک گروه ویژه اقدام مالی (Financial Action Task Force) در مجموع تصمیم گیری­های کشورهای عضو، به صورت یک سازمان بین دولتی تشکیل و به اختصار با عنوان  FATF معرفی شد.

کارشناسان این گروه موظف شدند برای آگاهی از ریسک سرمایه گذاری در بازار های مالی هدف در سراسر جهان و اطلاع رسانی به سرمایه گذارانی که برای ورود به بازار مالی جهانی برنامه ریزی می کنند، وضعیت قوانین مبارزه با پولشویی، خصوصاً در قالب درآمدهای ناشی از معاملات مواد مخدر، قوانین مالیاتی و مقابله با تأمین مالی تروریسم (شفافیت مالی ) در تمامی کشورهای جهان را بررسی نموده و میزان ریسک سرمایه گذاری در آنان را در قالب چهار دسته استاندارد، در حال پیشرفت، غیرعضو و لیست سیاه هر چهار ماه یک بار به کشورهای عضو گزارش نمایند.

این نهاد به ظاهر بین المللی در سال 2012 توصیه های چهل گانه  به شرح زیر برای شفافیت مالی (پولشویی)  و مبارزه با تأمین مالی تروریسم به عنوان استاندارد فعالیت خود ابلاغ نمود.

الف: سیاستها و هماهنگی ها در زمینه مبارزه با پولشویی  و مبارزه با تأمین مالی تروریسم

توصیة شماره 1 :ارزیابی ریسکها و اتخاذ رویکرد مبتنی بر ریسک 

توصیه شماره 2 :همکاری و هماهنگی ملی

ب :پولشویی و مصادره

 توصیه شماره 3 :جرم پولشویی

توصیه شماره 4 :مصادره و اقدامات موقت

پ. تامین مالی تروریسم و تامین مالی برای اشاعه سلاح های کشتار جمعی

توصیه شماره 5 :جرم تامین مالی تروریسم

 توصیه شماره 6 :تحریم های مالی هدفمند در ارتباط با تروریسم و تامین مالی تروریسم 

توصیه شماره 7 :تحریم های مالی هدفمند در ارتباط با اشاعه سلاح های  کشتار جمعی

توصیه شماره 8 :سازمانهای غیرانتفاعی

ت. اقدامات پیشگیرانه

توصیه شماره 9 : قوانین ناظر بر رازداری در مؤسسات مالی

توصیه شماره 10 :شناسایی کافی مشتریان

توصیه شماره 11 :نگهداری سوابق

توصیه شماره 12 :اشخاص داراي ريسک سياسي

توصیه شماره 13 :کارگزاری بانکی

توصیه شماره 14 :خدمات مربوط به انتقال وجوه یا ارزش

توصیه شماره 15 :فناوری های جدید

توصیه شماره 16 :نقل و انتقالات الکترونیکی وجوه

توصیه شماره 17 :اتکاء به اقدامات اشخاص ثالث

توصیه شماره 18 :کنترل های داخلی و شعب و موسسات تابعه در خارج

توصیه شماره 19 :کشورهای دارای ریسک بیشتر

توصیه شماره 20 :گزارش دهی معاملات مشکوک

توصیه شماره 21 :ارایه اطلاعات محرمانه و رازداری

توصیه شماره 22 :مشاغل و حرفه های غیرمالی معین: شناسایی کافی مشتریان

توصیه شماره 23 :مشاغل و حرفه های غیرمالی معین: سایر تدابیر و اقدامات

 ث. شفافیت و مالکیت ذینفعانه اشخاص و ترتیبات حقوقی

توصیه شماره 24 :شفافیت و مالکیت ذی نفعانه اشخاص حقوقی

توصیه شماره 25 :شفافیت و مالکیت ذی نفعانه در ساختارهاي ترتیبات حقوقی

ج. اختیارات و مسئولیت های مراجع ذي صلاح و سایر تدابیر سازمانی

توصیه شماره 26 :وضع مقررات و اعمال نظارت بر موسسات مالی

توصیه شماره 27 :اختیارات ناظران

توصیه شماره 28 :وضع مقررات و اعمال نظارت بر مشاغل و حرفه های غیرمالی معین

توصیه شماره 29 :واحدهای اطلاعات مالی

توصیه شماره 30 :مسئولیت های مراجع اعمال قانون و انجام تحقیقات

توصیه شماره 31 :اختیارات مراجع اعمال قانون و انجام تحقیقات

توصیه شماره 32 :حمل کنندگان پول نقد

توصیه شماره 33 :آمار

توصیه شماره 34 :راهنمایی و بازخورد

توصیه شماره 35 :مجازات ها

چ. همکاری های بین المللی

توصیه شماره 37 :معاضدت قضایی

توصیه شماره 38 :معاضدت قضایی: توقیف و مصادره

توصیه شماره 39 :استرداد

توصیه شماره 40 :سایر اشکال همکاری بین المللی

 بدین ترتیب گروه ویژه اقدام مالی FATF کشورهای بررسی شده را رده بندی نموده و اعتقاد دارند اگر کشورها در قوانین داخلی خود این توصیه ها را به کار گیرند می توانند درآمدهای ناشی از معاملات نامشروع و تأمین مالی تروریسم را کاهش دهند.

جایگاه ایران در دسته یندی FATF:

ایران در دسته بندی FATF  از سال 2010میلادی به علت اتهام های وارده به فعالیت هسته ای در لیست سیاه قرار گرفته، هر چند ایران از سال 2008 میلادی برای خروج از فهرست کشورهای مشکوک قوانینی را که مورد تأیید این نهاد بوده، تصویب و ابلاغ نموده است .

بانک های ایران نیز با اعلام تحریم های امریکا مورد بی مهری و ترس بانک های بین المللی از جریمه و مجازات  توسط  آن حکومت قرار گرفته اند که اساساً ارتباطی با قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF نداشته است.

در حال حاظر وزرات اقتصاد و دارایی و بانک مرکزی ج.ا.ا با جدیت در تلاشند تا این سایه شوم را از سر بانک های کشور دور نمایند.